Leden van MKB INFRA, mkb-ondernemers in de grond-, weg- en waterbouwsector, worden in toenemende mate geconfronteerd met netbeheerders die op voorhand met een beschuldigende vinger naar mkb-infra-ondernemers wijzen als er schade wordt veroorzaakt aan kabels en leidingen. Voor MKB INFRA ligt deze zaak genuanceerder. De dichtheid van de ondergrondse infrastructuur is enorm toegenomen evenals het aantal beheerders van deze kabels en leidingen. Communicatie over de schade is meestal niet aan de orde en relevante stukken voor de bewijslast worden achtergehouden. De grondroerder moet maar bewijzen dat de schadefactuur niet voor hem is. Reden voor MKB INFRA een ‘Zwartboek grondroeren’ op te stellen met daarin cases en overwegingen over schade aan kabels en leidingen door graafwerk.
Risico kabelschade neemt toe door toename ondergrondse netwerken
MKB INFRA voorzitter Daan Stuit stelt bij de presentatie van het Zwartboek tijdens de ledenvergadering van zijn branche-organisatie, dat netbeheerders moeten worden verplicht informatie ter beschikking te stellen aan grondroerders. Ook moet de tijd tussen de veranderigen in de ondergrondse infrastructuur en het vastleggen op de zgn. klic-tekeningen worden verkort. De schade aan ondergrondse netwerken van kabels en leidingen is hinderlijk, wekt irritatie, kost geld en kan buitengewoon gevaarlijk zijn. Niet alleen de direct betrokken partijen hebben daar last van, maar ook derden en in sommige gevallen zelfs hele wijken en stadsdelen. Het vervelende is dat volledige uitbanning van het risico op schade niet mogelijk is. Het risico neemt zelfs toe, doordat de ondergrondse netwerken nog steeds in aantal en verscheidenheid groeien en daarmee groeit ook de dichtheid. Met name in stedelijke gebieden ligt er onder de grond een concentratie aan kabels en leidingen, waarvan je ook nog eens kunt zeggen dat deze steeds belangrijker worden voor het goed functioneren van samenleving en economie. De jaarlijkse schade aan kabels en leidingen door graafwerkzaamheden is € 25 miljoen.
Schuldig tenzij tegendeel bewezen
Uit de cases in het zwartboek blijkt dat voor ondernemers de grootste ergernis de presumptie is, dat grondroerders in geval van schade schuldig worden gehouden, totdat zijzelf het tegendeel kunnen aantonen. MKB INFRA vindt een stevig en rechtvaardig handhavingsbeleid op zich een goede zaak en dat dient te gelden voor alle betrokken partijen. Echter, als oude leidingen niet op tekeningen staan, als leidingen plaatselijk veel dichter onder het maaiveld liggen dan voorgeschreven, als kabels of leidingen in een slechte staat verkeren waardoor ze bij de geringste aanraking uit elkaar vallen, als de jongste gegevens over de ondergrondse infrastructuur nog niet verwerkt zijn in de tekeningen die via klic gedownload worden, als… enz.…… dan kan de grondroerder geen zaken aangerekend worden waaraan hij part nog deel heeft. Onder het voorbehoud natuurlijk, dat hij voldaan heeft aan alle verplichtingen die voorvloeien uit vigerende wet- en regelgeving.
Grondroerders zijn geen massa-overtreders
MKB INFRA signaleert op grond van een aantal cases de (onbewuste) instandhouding van een hardnekkig vooroordeel ten aanzien van de grondroerders, als zouden zij massaal regels overtreden. De MKB INFRA-ondernemers herkennen zich niet in dit beeld en nemen afstand van ondernemers die zich menen te kunnen onttrekken aan wet- en regelgeving. De cases tonen een veel genuanceerder beeld over het ontstaan van schades, dan de heersende visie, waarin grondroerders de Zwarte Piet krijgen toegespeeld en maar moeten aantonen dat zij niet schuldig zijn. Dit leidt tot enorm gedetailleerde documentatie over het ontgravingsproces en een daarbij horende onacceptabel hoge administratieve last voor grondroerders. Bovendien kost juridische afwikkeling van onterechte aantijgingen de mkb-infra-ondernemer veel tijd en geld.
Effectiever handhavingsbeleid vermindert schaderisico
De mkb-infra-ondernemers dragen hun steentje bij door zorgvuldig en volgens de CROW-richtlijn ‘Zorgvuldig graafproces’ te werk te gaan. Door kennis en ervaringen uit de grondroerderspraktijk te bundelen in het ‘zwartboek grondroeren’ willen ondernemers een bijdrage leveren aan een effectiever handhavingsbeleid en daardoor aan de vermindering van schaderisico’s bij graafwerkzaamheden.
Aanbevelingen zwartboek grondroeren
Op basis van de cases doet MKB INFRA een aantal aanbevelingen:
- Verkort de tijd tussen feitelijke veranderingen in de ondergrondse infrastructuur en de vastlegging op klic-tekening.
- Betrek ondernemers intensiever bij het Kabel en Leidingen Overleg. Zodat ook de feitelijke grondroerders aan tafel zitten bij het overleg over een effectieve vermindering van schade aan kabels en leidingen bij graafwerkzaamheden.Verbeter en stroomlijn de communicatie tussen netwerkbeheerders en grondroerders. Dat zou binnen KLO-verband geregeld kunnen worden. Het aantal netbeheerders is exponentieel toegenomen na privatisering van de kabel- en leidingsector en zij voeren ieder een eigen communicatiebeleid. Hierdoor is er weinig eenduidigheid, hetgeen een extra complicerende factor voor aannemers is.
- Ontwikkel een richtlijn om kwetsbare kabels te voorzien van een beschermende mantel/mantelbuis.
- Leg rechten en plichten van netbeheerder en grondroerder vast in een protocol. In het protocol zou bijvoorbeeld kunnen staan, dat netbeheerders verplicht zijn inzage te verschaffen in relevante stukken.
- Maak de procedure na schademelding helder en inzichtelijk voor alle betrokkenen.
- Leg vast dat de netbeheerder alle beschikbare gegevens na een klic-melding ter beschikking stelt aan de grondroerder. Ook die van de huisaansluiting; ook al is men dat niet verplicht volgens de WION.
- Verscherp het toezicht op kabelleggers, die in opdracht van netbeheerders hun werk doen. Zo bereik je dat kabels en leidingen daadwerkelijk op de juiste diepte en plek worden gelegd.
Schade gemeenschappelijke verantwoordelijkheid
Ten slotte wil MKB INFRA de discussie starten over een rechtvaardige verdeling van kosten door schade aan kabels en leidingen bij grondroeren. Het maatschappelijk en economisch belang van een goed functionerende ondergrondse infrastructuur is groot en neemt toe. Verstoring in die infrastructuur leidt tot enorme directe materiële en immateriële schade. En, door toename van de dichtheid van de ondergrondse infrastructuur wordt het risico op schade nog groter. Tegelijk valt te constateren dat het risico niet uit te bannen is, ook al houdt de grondroerder zich strikt aan de van toepassing zijnde wet- en regelgeving. MKB INFRA vindt dat de gevolgen van de eventuele schade een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is en niet, zoals nu vaak het geval is, afgewenteld kan worden op slechts één van de betrokken partijen; de grondroerder.
Download hier het pdf Zwartboek Grond Roeren .
